Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 14 & 15 Ιουνίου 2024 στο Αμφιθέατρο «Περικλής Λύτρας» της Πανεπιστημιούπολης 1, Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής η Διημερίδα με τίτλο: «Φυσικές Καταστροφές και Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη: η κοινωνική εργασία στα χρόνια της κλιματικής αλλαγής».

Η κλιματική κρίση και οι συνέπειές της με την εκδήλωση των φυσικών καταστροφών έχουν ήδη προκαλέσει σοβαρές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη χώρα μας, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη η Κοινωνική Εργασία να διευρύνει το αξιακό και ιδεολογικό υπόβαθρό της για την κοινωνική αλλαγή.

Αναγνωρίζοντας αυτήν την ανάγκη, το Περιφερειακό Τμήμα Αττικής του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος με την πολύτιμη συμμετοχή των μελών του που στελέχωσαν την Οργανωτική Επιτροπή και Επιστημονική Επιτροπή  και το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με την υποστήριξη του Κέντρου Έρευνας Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Κρίσεων συνδιοργάνωσαν την πρώτη μεγάλης κλίμακας εκδήλωση της κοινωνικής εργασίας για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, θέμα που εκτιμάται ότι είναι έντονα επίκαιρο καθώς σε όλη τη χώρα από τον Έβρο έως την Κρήτη, την Αττική, την Εύβοια, τη Θεσσαλία οι Κοινωνικοί /ές Λειτουργοί έρχονται αντιμέτωποι/ες με τις προκλήσεις των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Προ της έναρξης των ομιλιών πραγματοποιήθηκε η βράβευση του κ. Χρήστου Ζερεφού, Ομότιμου Καθηγητή Φυσικής της Ατμόσφαιρας, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, έχει εκλεγείΓενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και επίσης έχει οριστεί Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή.
Η αντιφώνηση του τιμώμενου κ. Χρήστου Ζερεφού ήταν μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της διημερίδας, καθώς αποτύπωσε την έναρξη και εξέλιξη του επιστημονικού ενδιαφέροντος για το πεδίο της κλιματικής αλλαγής και τη σταδιακή αύξηση των επιστημόνων και ερευνητών που ασχολούνται με αυτή και κατέληξε ζητώντας επιτακτικά την ενίσχυση των κοινωνικών επιστημών και της ανθρωπιστικής παιδείας και με το λόγο του μετέφερε ένα έντονο και ξεκάθαρο αντιπολεμικό μήνυμα, τοποθετώντας τον πόλεμο ως την μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα.

Οι ομιλίες οργανώθηκαν σε τρεις συνεδρίες / στρογγυλές τράπεζες όπου υπήρξε ένας ζωντανός διάλογος μεταξύ θεωρίας και εφαρμογής και αλληλο -ανατροφοδότησή τους.

1η Στρογγυλή Τράπεζα:Φυσικές καταστροφές και ανθρωπιστικές κρίσεις υπό το πρίσμα της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.

Μέσα από τις παρουσιάσεις συζητήθηκαν παραδείγματα βιωμένων εμπειριών σε φυσικές καταστροφές και ανθρωπιστικές κρίσεις καθώς και προτάσεις σχετικών παρεμβάσεων. Η πρώτη ομιλία αφορούσε το θέμα του βιωμένου κοινωνικού χώρου. Παρουσιάστηκε ένα παράδειγμα καταστροφής σε θεραπευτική κοινότητα στις φυλακές Κορυδαλλού λόγω πυρκαγιάς που ξέσπασε κατά τη διάρκεια εξέγερσης, συζητήθηκαν οι ψυχολογικές συνέπειες που το συγκεκριμένο γεγονός επέφερε στα άτομα που διαβιούσαν στον συγκεκριμένο χώρο, αλλά και πως ο χώρος αυτός ανακατασκευάστηκε από τα ίδια τα άτομα μέσω της καλλιτεχνικής έκφρασης και από χώρος καταστροφής μετατράπηκε σε χώρο τέχνης με διεθνή απήχηση.

H επόμενη ομιλία ανέδειξε τη σημασία των ιστορικών μνημείων ως τεκμηρίων μνήμης και καταδείχθηκε η σημασία της καταστροφής αυτών για την κοινότητα και τους πολίτες. Τονίστηκε η σημασία της κοινότητας και των πολιτών ως πρωταγωνιστών της προστασίας και της αποκατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περιόδους καταστροφών. Στη συνέχεια, συζητήθηκε η εργασιακή μετάβαση εξαιτίας φυσικών καταστροφών και προτάσεις σε ατομικό και κοινοτικό επίπεδο, σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, για τη διαχείριση αυτής της μετάβασης.
Η σημασία του ανθρωπογενή παράγοντα στην περιβαλλοντική και κλιματική αλλαγή, η οποία έχει πολύμορφες κοινωνικές συνέπειες που αφορούν τον βιωμένο κοινωνικό χώρο και τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελεί κύριο παράγοντα κοινωνικών μεταβολών, τις οποίες καλούμαστε ως άτομα, πολίτες, αλλά και επαγγελματίες να τις διαχειριστούμε ήταν το αντικείμενο της τελευταίας ομιλίας, η οποία κατέληξε στην ανάγκη προσαρμογών στα προγράμματα σπουδών των κοινωνικών λειτουργών, με έμφαση στους άξονες της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και των περιβαλλοντικών ανισοτήτων.

2η Στρογγυλή Τράπεζα: Κοινωνικές ανισότητες στην εποχή της κλιματικής κρίσης

Στη 2η Στρογγυλή Τράπεζα, ακαδημαϊκοί, ερευνητές και επαγγελματίες του πεδίου συζήτησαν τις προκλήσεις και τις προοπτικές που σχετίζονται με τις κοινωνικές ανισότητες και την κλιματική κρίση
Τα κύρια συμπεράσματα της συζήτησης περιλαμβάνουν την αναγνώριση της ανάγκης για ενεργό συμμετοχή των νέων στη διαμόρφωση πολιτικών κλιματικής δικαιοσύνης, καθώς οι έφηβοι ανέδειξαν σημαντικές προκλήσεις και πρότειναν καινοτόμες λύσεις, σύμφωνα με τη Συνήγορο για τα δικαιώματα του παιδιού. Επίσης, τονίστηκε η σημασία της ανθρωπιστικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, με έμφαση στην προστασία των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και κυρίως των παιδιών. Στη συνέχεια, επισημάνθηκε η σύνδεση μεταξύ οικοφεμινισμού και σύγχρονης Κοινωνικής Εργασίας, με κοινά σημεία αναφοράς και δράσεις για την προώθηση της ισότητας και της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Αναδείχθηκαν οι νέες δυνατότητες και τα πεδία δράσης για την Κοινωνική Εργασία στην προώθηση της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, με στόχο την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ανισοτήτων. Ενώ τέλος, συζητήθηκε η σημασία της αντίληψης του κοινωνικού περιβάλλοντος ως μέρος του φυσικού, ενισχύοντας τη θεωρητική πλαισίωση της σύνδεσης των μοντέλων Κοινωνικής Εργασίας με τα ζητήματα του περιβάλλοντος και της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών.

3η Στρογγυλή Τράπεζα: Κοινωνική εργασία και φυσικό περιβάλλον: εμπειρίες των επαγγελματιών από το πεδίο των καταστροφών.

Το τρίτο και τελευταίο τραπέζι της διημερίδας συγκρότησαν επαγγελματίες κοινωνικοί/ές λειτουργοί από ένα φάσμα υπηρεσιών πρώτης γραμμής, οι οποίοι/ες μοιράστηκαν τα βιώματα και τις εμπειρίες τους από τις παρεμβάσεις σε φυσικές καταστροφές που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Αναδείχθηκε η καίριας σημασίας δράση των κοινωνικών λειτουργών στις ραγδαίες μεταβολές που σημειώνονται στις συνθήκες ζωής των ατόμων που έχουν πληγεί από φυσική καταστροφή, όπου μεθοδευμένα και εστιασμένα, επιδιώκουν να ανακουφίσουν και να συνδράμουν την κοινότητα στη διαχείριση της κρίσης και την σταδιακή επανάκαμψη της από αυτή. Υπογραμμίστηκαν μεταξύ άλλων οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που συνοδεύουν μια φυσική καταστροφή αλλά και οι επιπτώσεις που παρατηρούνται στη σωματική και ψυχική υγεία των πληγέντων ατόμων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προσέλκυσε η ανακοίνωση, από το ΣΚΛΕ και το Κέντρο Έρευνας Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Κρίσεων του ΠαΔΑ, κοινής πρωτοβουλίας για τη συγκρότηση και υποστήριξη «ομάδων ταχείας παρέμβασης, πιστοποιημένων κοινωνικών λειτουργών, σε φυσικές και ανθρωπιστικές καταστροφές». Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έρχεται να καλύψει μια διαχρονική και σημαντικότατη ανάγκη για εκπαίδευση, πιστοποίηση και σταθερή θεσμική υποστήριξη των κοινωνικών λειτουργών που παρεμβαίνουν σε καταστροφικά γεγονότα και θα χρηματοδοτηθεί από το ΣΚΛΕ.

Παράλληλα καθόλη τη διάρκεια υλοποίησης της Διημερίδας, στο χώρο υποδοχής διαμορφώθηκαν κάποιες γωνιές διάδρασης με το κοινό με σταθμούς σημαντικούς στη συλλογική μνήμη: Σεισμός 1981, Σεισμός 1999, Πλημμύρες στη Μάνδρα, Πυρκαγιά στο Μάτι, Ατύχημα στα Τέμπη και ευαισθητοποίηση σε διάφορες θεματικές: θάλασσα και παραλίες, άνθρωπος και Φύση, Περιβάλλον και κοινότητες, τέθηκαν κάποια ερωτήματα στο κοινό της διημερίδας που ζητούσαν απαντήσεις. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε αυτά, μιλώντας και για τη συμβολή της Κοινωνικής Εργασίας σε ζητήματα που αφορούν τις Φυσικές Καταστροφές.

Επίσης, στο χώρο υποδοχής περίπτερα ενημέρωσης των φορέων Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας και Γιατροί του Κόσμου πληροφορούσαν το κοινό για τη δράση τους σχετικά με τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές.

Στο κλείσιμο της Διημερίδας έγινε προβολή του ντοκιμαντέρ του Βασίλη Νίκα: Βόρεια Εύβοια, Κανένας νεκρός! το οποίο έφερε στην αίθουσα τη φωνή της κοινότητας που επλήγη και κινητοποίησε το ενδιαφέρον αλλά και το συναίσθημα των συμμετεχόντων.

Εν κατακλείδι, το διήμερο ήταν εξαιρετικά παραγωγικό καθώς προσεγγίστηκαν μια σειρά από σύγχρονα ζητήματα και έννοιες που συνδέονται με τις φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή όπως η περιβαλλοντική δικαιοσύνη, οι περιβαλλοντικές ανισότητες, η παρέμβαση στην κρίση, τα θεωρητικά μοντέλα της Κοινωνικής Εργασίας που συγκροτούν την περιβαλλοντική της στροφή. Ακούστηκε η φωνή των Κοινωνικών Λειτουργών του πεδίου που εργάστηκαν στην πρώτη γραμμή στην αντιμετώπιση μεγάλων φυσικών καταστροφών στη χώρα, στο Μάτι στην Εύβοια στη Θεσσαλία στον Έβρο, αλλά και αργότερα στη μακρά και δύσκολη φάση της αποκατάστασης με αλληλεγγύη και πίστη στις δυνατότητες αυτοοργάνωσης των κοινοτήτων που επλήγησαν.

Τέλος, οι διοργανωτές απευθύνουν θερμές ευχαριστίες στους/στις ομιλητές/τριες, στα μέλη της επιστημονικής και οργανωτικής επιτροπής, στους/στις εθελοντές /ντριες φοιτητές Κοινωνικής Εργασίας καθώς και στους συναδέλφους Κοινωνικούς Λειτουργούς και άλλους κοινωνικούς επιστήμονες που τίμησαν με τη συμμετοχή τους τις εργασίες της Διημερίδας: «Φυσικές Καταστροφές και Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη: η κοινωνική εργασία στα χρόνια της κλιματικής αλλαγής»

Μπορείτε να βρείτε την καταγραφή σε video της διημερίδας στο: https://conference.skle.gr/eco/index.php/live-stream