Ενόψει της έκδοσης Υπουργικής Απόφασης για τη συνέχιση του Προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι, ο ΣΚΛΕ με επιστολή του προς το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας και την Εθνική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας επαναλαμβάνει την πάγια θέση του για δημιουργία μόνιμων δόμων Βοήθεια στο Σπίτι στην τοπική αυτοδιοίκηση  με εργαζόμενους ενταγμένους οργανικά στις Διευθύνσεις Κοινωνικών Υπηρεσιών των Δήμων και την  ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Συστήματος Βοήθειας στο Σπίτι που θα συνδυάζει  Υπηρεσίες  Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας και Υγείας, για  όλους τους πολίτες «σε ανάγκη» που χρήζουν μόνιμα ή προσωρινά υποστηρικτικές κατ’ οίκον υπηρεσίες και κάνει προτάσεις στην κατεύθυνση της κάλυψης των αναγκών των μελών όλων των ευπαθών ομάδων χωρίς αποκλεισμούς.

Αθήνα 14/7/2014
Αριθ.πρωτ:10871


ΠΡΟΣ:
1.    Εθνική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας, δια της Προέδρου της κας Μπέκου
2.    Υφυπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, κύριο Κεγκέρογλου

Θέμα: «Θέσεις του ΣΚΛΕ για το πρόγραμμα ‘Κατ οίκον Κοινωνικής Φροντίδας’»


Ο Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος και τα μέλη του με την καθημερινή επαγγελματική τους δράση, έχουν συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία, ανάπτυξη και καθιέρωση πολύ σημαντικών κοινωνικών προγραμμάτων και Δομών που σήμερα θεωρούνται υψηλής προτεραιότητα σε κάθε Δήμο, όπως π.χ. το Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι.

Ο ΣΚΛΕ, από το 1996 που άρχισε η πιλοτική εφαρμογή των προγραμμάτων «Βοήθεια στο Σπίτι» και «Δημιουργία Μονάδων Κοινωνικής Μέριμνας» , έως το 2012 όπου με τον νόμο 4052/12 δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «κατ’ οίκον φροντίδας συνταξιούχων», με τις προτάσεις του  και τη συμμετοχή του σε όλα τα συναρμόδια όργανα συνέβαλε θετικά  στην ουσιαστική βελτίωση των προγραμμάτων αυτών  και στην θεσμική τους κατοχύρωση  με τη δημοσίευση του Ν. 4199/13 ΦΕΚ216.  (Έγγραφο του ΣΚΛΕ με θέμα « Οι θέσεις του ΣΚΛΕ για το πρόγραμμα κατ’ οίκον Φροντίδας συνταξιούχων», Αθήνα 18/12/2012, Αριθμ. Πρωτ. 10268)

Πάγια θέση του Συνδέσμου μας είναι η δημιουργία μόνιμων δόμων στην τοπική αυτοδιοίκηση  με εργαζόμενους ενταγμένους οργανικά στις Διευθύνσεις Κοινωνικών Υπηρεσιών των Δήμων και η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Συστήματος Βοήθειας στο Σπίτι που θα συνδυάζει  Υπηρεσίες  Πρωτοβάθμιας Κοινωνικής Φροντίδας και Υγείας, για  όλους τους πολίτες «σε ανάγκη» που χρήζουν μόνιμα ή προσωρινά υποστηρικτικές κατ’ οίκον υπηρεσίες .

Με τον νόμο 4199/13 που καθιερώνει  τα προγράμματα : «Κατ’ Οίκον Φροντίδας Συνταξιούχων» με δικαιούχους  τους συνταξιούχους όλων των ταμείων κύριας ασφάλισης, το «Κατ’ Οίκον Κοινωνικής Φροντίδας» με δικαιούχους τους ηλικιωμένους ανασφάλιστους και ΑμεΑ, οικονομικά αδύνατους πολίτες και το «Κατ’ Οίκον Νοσηλεία» με δικαιούχους τους ασθενείς που χρήζουν ανάγκη νοσηλείας και ανάρρωσης κατ’ οίκον διαφαίνεται ότι γίνεται προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονισθεί   η ανάγκη για τον αυστηρό συντονισμό αυτών των προγραμμάτων ώστε  να αποφευχθούν κενά κατά την υλοποίηση τους και να μην αποκλείονται δικαιούχοι που χρήσουν άμεση ένταξη στο πρόγραμμα , αλλά και να επιτευχθεί μέσω της συμπληρωματικότητας και των  απαραίτητων  διασυνδέσεων η διαλειτουργικότητα των τριών προγραμμάτων.     

Σήμερα η οικονομική κρίση αφενός έχει δημιουργήσει   μια νέα κοινωνική κατάσταση με μεγάλες αλλαγές στον κοινωνικό ιστό της χώρας όπου έχουν δημιουργηθεί νέες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (π.χ. ανασφάλιστοι ηλικιωμένοι) και αφετέρου έχει  αυξήσει με γεωμετρικό ρυθμό άλλες ευάλωτες ομάδες όπως οι ανασφάλιστοι και οι οικονομικά αδύνατοι πολίτες.

Συγκεκριμένα:
    Ανασφάλιστοι ηλικιωμένοι:
o    η ευάλωτη ομάδα πληθυσμού των ανασφάλιστων υπερηλίκων που λάμβαναν σύνταξη από τον ΟΓΑ μειώθηκε  από 60.000 δικαιούχους το 2012 σε περίπου 20.000 δικαιούχους το 2013 με συνέπεια 40.000 υπερήλικες να έχουν περιέλθει  σε κατάσταση ακραίας φτώχειας χωρίς κανένα πραγματικό εισόδημα, κοινωνικά αποκλεισμένοι και ανήμποροι  να αλλάξουν τα δεδομένα της κοινωνικής και οικονομικής τους κατάστασης.
    ΑμεΑ:
o    Η ευάλωτη ομάδα πληθυσμού των ΑμεΑ που είναι δικαιούχοι προνοιακών επιδομάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας βρίσκονται ήδη σε ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοιας όμως έχουν αυξημένες ανάγκες κοινωνικής φροντίδας λόγω της αναπηρίας τους .
o    Επιπλέον σ αυτή την ευάλωτη ομάδα πληθυσμού  τα τελευταία έτη με τις νέες χρονοβόρες  διαδικασίες αξιολόγησης της αναπηρίας μέσω των ΚΕΠΑ , πραγματοποιήθηκε  διακοπή σε πολλούς δικαιούχους των επιδομάτων πρόνοιας με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωσή τους καθώς με το επίδομα  εξασφάλιζαν την παραμονή τους στο οικείο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και αποφεύγονταν  η παραπομπή τους σε δομές κλειστής φροντίδας. Για τους λόγους αυτούς λοιπόν κρίνεται  επιτακτική η ανάγκη να γίνουν δικαιούχοι υποστηρικτικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών.

    Οικονομικά Αδύνατοι Πολίτες:
o    Η ευάλωτη ομάδα πληθυσμού των Οικονομικά Αδύνατων πολιτών αυξήθηκε κατακόρυφα λόγω της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της ανεργίας τα τελευταία έτη. Επίσης αυξάνεται ανεξέλεγκτα ο αριθμός των πολιτών που βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχιας και αδυνατούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές με αποτέλεσμα να έχουν απολέσει  την ασφαλιστική τους ικανότητα . Μέρος αυτών των πολιτών είναι δικαιούχοι βιβλιαρίου οικονομικής αδυναμίας, εντάσσονται σε προγράμματα καταπολέμησης της φτώχιας και είναι δικαιούχοι των  κατά τόπους κοινωνικών παντοπωλείων, κοινωνικών φαρμακείων, συσσιτίων, και άλλων κοινωνικών δομών.
o    Πολλοί πολίτες που βρίσκονται σε κατάσταση ένδειας, αν και έχουν ακόμα ασφαλιστική κάλυψη και φαρμακευτική περίθαλψη δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις βιοποριστικές τους ανάγκες. Σε περίπτωση που αντιμετωπίσουν προσωρινή ή μόνιμη εξάρτηση ως μη αυτοεξυπηρετούμενοι έχουν ανάγκη υποστηρικτικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών.
o    Οικονομικά αδύνατοι πολίτες – άποροι, που αντιμετωπίζουν προσωρινή ή μόνιμη εξάρτηση και δεν έχουν οικογενειακό περιβάλλον ή αν έχουν οικογενειακό περιβάλλον και δεν μπορεί να ανταποκριθεί, είναι επιτακτική η ανάγκη να γίνουν δικαιούχοι υποστηρικτικών και νοσηλευτικών υπηρεσιών του προγράμματος «κατ’ οίκον φροντίδα» καθώς αυτοί δεν έχουν πρακτικά πρόσβαση ούτε στις κλειστές δομές κοινωνικής φροντίδας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.

Με αυτά τα δεδομένα για το πρόγραμμα «Κατ’ Οίκον Κοινωνική Φροντίδα» προτείνουμε τα ακόλουθα:
1.    Το όριο ηλικίας ως κριτήριο επιλογής να υπάρχει  μόνο για τους  ανασφάλιστους  ηλικιωμένους  και αυτό να είναι τα 65 έτη.
2.    Όσοι δικαιούχοι   ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες των ΑμεΑ και των  οικονομικά αδύνατων πολιτών  να εντάσσονται στο πρόγραμμα ανεξαρτήτου ηλικίας.
3.    Το εισοδηματικό κριτήριο να αποτελεί κριτήριο κατάταξης και όχι αποκλεισμού. Έτσι για τους πολίτες με χαμηλότερο εισόδημα να πριμοδοτείται η ένταξη τους στο πρόγραμμα χωρίς να αποκλείεται κανένας εξ αυτών με αναπηρία ή με χρόνια πάθηση εξαιτίας του δηλωθέντος εισοδήματος του.
4.    Ως εισοδηματικό κριτήριο να υπολογίζεται μόνο το πραγματικό εισόδημα (και όχι το τεκμαρτό πρώτης κατοικίας ή το τεκμήριο διαβίωσης ) και να εξαιρούνται όλες οι προνοιακές παροχές (αναπηρικά επιδόματα, οικογενειακά επιδόματα, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, κ.α.) αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας (Γενική Γραμματείας Πρόνοιας, ΟΓΑ, ΟΑΕΔ, Ασφαλιστικά Ταμεία)
5.    Σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση των ωφελουμένων προτεραιότητα να έχουν τα μοναχικά άτομα που στερούνται οικογενειακού περιβάλλοντος ή έχουν διαταραγμένες σχέσεις και τα άτομα που το οικογενειακό τους περιβάλλον αδυνατεί  να ανταποκριθεί στη φροντίδα τους.
6.    Να λαμβάνεται υπόψη ως κριτήριο ένταξης ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω που πιστοποιείται με απόφαση ΚΕΠΑ ή Υγειονομικών Επιτροπών που καθορίζουν την δια βίου κατάσταση υγείας του ωφελούμενου .Το ποσοστό αναπηρίας 50%  να αποτελεί κριτήριο κατάταξης και όχι κριτήριο αποκλεισμού. Έτσι μέσω αυξημένης μοριοδότησης να εντάσσονται πολίτες με το υψηλότερο ποσοστό αναπηρίας χωρίς να αποκλείεται κανένας πολίτης με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 50 και άνω.    
7.    Σχετικά με την πρόσκαιρη ή μόνιμη εξάρτηση των ωφελουμένων προτείνεται να καθορίζεται η κατάσταση υγείας τους, λόγω της πρόσκαιρης ή χρόνιας ασθένειας με τις αποφάσεις των ΚΕΠΑ όπου καθορίζεται η ανάγκη ετέρου προσώπου, ή με τις αποφάσεις των Υγειονομικών Επιτροπών όπου καθορίζουν την δια βίου κατάσταση υγείας και την ανάγκη ετέρου προσώπου ή με γνωμάτευση θεράποντος ιατρού.

Θεωρούμε καθοριστικής σημασίας επίσης την πρόβλεψη σχετικής διάταξης που θα επιτρέπει σε ακραίες κοινωνικές συνθήκες και κατόπιν σχετικής Έκθεσης  Κοινωνικής Έρευνας από Κοινωνικό Λειτουργό, να επιτρέπεται η άμεση παροχή υπηρεσιών από το πρόγραμμα σε ωφελούμενους ανασφάλιστους ηλικιωμένους, ΑμεΑ και οικονομικά αδύνατα άτομα που βρίσκονται σε κρίση.

Πάγια θέση του ΣΚΛΕ είναι οι υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας σε ανασφάλιστους ηλικιωμένους, ΑμεΑ και οικονομικά αδύνατους πολίτες να παρέχονται αποκλειστικά και υποχρεωτικά από φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπου θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά με όλα τα άλλα προγράμματα κοινωνικής στήριξης (παροχή επιδομάτων, βιβλιάρια απορίας, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά φαρμακεία, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, κ.α) με στόχο τη δημιουργία ενός ελάχιστου εγγυημένου ορίου- επιπέδου  κοινωνικών παροχών προς τον πολίτη που έχει ανάγκη.      

Για την απρόσκοπτη συνέχιση των υπηρεσιών του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» που λήγει στις 30/9/2014 είναι απαραίτητο να ξεκινήσουν άμεσα όλες οι διεργασίες για την υλοποίηση και τις διαδικασίες συντονισμού, πιστοποίησης των φορέων παροχής υπηρεσιών που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι Δήμοι, ο έλεγχος τους, οι διαδικασίες οικονομικής διαχείρισης, οι πόροι χρηματοδότησης, το ύψος, τα κριτήρια και η διαδικασία καταβολής της αποζημίωσης στους δήμους ανάλογα με το αριθμό των ωφελούμενων και τον απαιτούμενο αριθμό εργαζόμενων καθώς και κάθε άλλη αναγκαία διαδικασία και λεπτομέρεια για την εξασφάλιση της συνέχισης του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι».

Τέλος εμμένουμε στην θέση μας που αφορά στη διασφάλιση των θέσεων εργασίας του προσωπικού, που έως σήμερα εργάζεται και αποτελεί το εξειδικευμένο προσωπικό των προγραμμάτων βοήθεια στο σπίτι και προτείνουμε την συνέχιση της εργασίας τους μέσω της προβλεπόμενης χρηματοδότησης από τον νόμο 4199/13.

Κοινοποίηση:
1.    Σωματείο Εργαζομένων Βοήθεια στο Σπίτι

• Επόμενο